Ο θάνατος συνδέεται από αρχαιοτάτων χρόνων με τη θρησκεία και τον πολιτισμό μας. Προκειμένου να απαλύνουν τον πόνο τους, οι άνθρωποι στρέφονταν στη θρησκεία, δημιουργώντας ιστορίες για να «ξορκίσουν το κακό» που προκαλεί ο θάνατος. Ας δούμε κάποια απ’ τα ιερά έθιμα μετά την κηδεία που τηρούνται μέχρι και σήμερα, τα οποία προσφέρουν πνευματική αξία στον ίδιο τον αποθανών αλλά και παρηγοριά στους αγαπημένους του, στο θλιβερό αυτό γεγονός της απώλειας.

Το σπάσιμο του πιάτου

Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί σπάμε πιάτο στην κηδεία;

Μια παραλλαγή λέει ότι το έθιμο έχει βαθιά τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα. Οι άποικοι που έφευγαν σε άλλες πόλεις-κράτη, συνήθιζαν να σπάνε ένα πήλινο σκεύος στα δύο, το οποίο είχε γραμμένο τα ονόματά τους. Το ένα κομμάτι έμενε στην οικογένεια, ενώ το άλλο ταξίδευε μαζί με τον ξενιτεμένο. Αυτό το κομμάτι αποτελούσε το σύμβολο της ενότητας, καθώς μετά από χρόνια αν κάποιος απόγονος γύριζε πίσω και ένωνε αρμονικά τα κομμάτια, η συγγένεια επιβεβαιωνόταν, κάνοντας χαρούμενη τη διασκορπισμένη οικογένεια.

Το ίδιο συνέβαινε και όταν «έφευγε» ένας νεκρός απ΄ το σπίτι. Έσπαγαν ένα πιάτο. Το ένα κομμάτι με το όνομα του νεκρού, έπαιρνε η οικογένεια και το άλλο ο νεκρός μαζί του. Έτσι, το έθιμο ρίζωσε στην ελληνική παράδοση, συμβολίζοντας την αιώνια πίστη και ενότητα μεταξύ ζώντων και νεκρών.

Το γεύμα μετά την ακολουθία

Ένα απ’ τα πιο γνωστά έθιμα μετά την κηδεία είναι το γεύμα με τους αγαπημένους.

Στα αρχαία χρόνια το νεκρόδειπνο συνοδευόταν από κρασί, ελιές, τυρί ή ρύζι – τρόφιμα της βασικής τροφικής αλυσίδας τότε, αλλά και συμβολικά της αναγέννησης και του ευ ζην.

Πλέον τα πιο συνηθισμένα στο τραπέζι μετά την ακολουθία είναι:

Η ψαρόσουπα
Ο καφές
Το κονιάκ
Το ούζο

Πώς συνδέεται, όμως, το φαγητό με τον θάνατο ενός οικείου;

Είναι γνωστό πως το φαγητό συνδέεται άμεσα με τη συναισθηματική μας κατάσταση. Έτσι, τα αγαπημένα πρόσωπα του εκλιπόντα, βρίσκονται στο ίδιο τραπέζι, μοιράζονται ένα ζεστό φαγητό ή ποτό, για να ζεστάνουν τις ψυχές τους από τον πόνο της απώλειας.

Τα μνημόσυνα

Τα μνημόσυνα είναι ένας τρόπος να τιμήσουμε τη θύμηση των αγαπημένων μας προσώπων που έχουν φύγει απ’ τη ζωή. Οι πιο βασικές κατηγορίες μνημόσυνων, που τελούνται κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι:

Τα τριήμερα: Τελούνται την τρίτη μέρα μετά την ταφή και προσευχόμαστε για «καλή ανάσταση» του νεκρού, όπως ο Χριστός Ανέστη την τρίτη μέρα.

Τα εννιάμερα: Σχετίζονται με τα 9 τάγματα των αγγέλων, που ευχόμαστε να συνοδεύσουν τον κεκοιμημένο στους ουρανούς.

Τα σαρανταήμερα: Τα σαράντα χαρακτηρίζονται και ως Μερική Κρίση της ψυχής. Είναι κατά κάποιο τρόπο το προηγούμενο στάδιο της Τελικής Κρίσης που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα Παρουσία και θα καθορίσει αν η ψυχή θα πάει στον παράδεισο ή στην κόλαση.

Τα τρίμηνα, τα εξάμηνα & τα εννιάμηνα: Γενικώς έχουν ένα πιο προαιρετικό χαρακτήρα, αλλά σε κάθε περίπτωση συμβάλουν στη γαλήνη του νεκρού και των οικείων του.

Το ετήσιο: Όπως τηρούμε τη γιορτή των Αγίων, την ημέρα της κοίμησης τους, έτσι και για κάθε πεθαμένο, γιορτάζουμε την αναγέννηση του στους ουρανούς κάθε ένα χρόνο.

Σε κάθε περίπτωση, μετά τη λειτουργία πραγματοποιείται συνήθως δείπνο ή καφές και μοιράζονται κόλλυβα, τα οποία έχουν διαβαστεί προηγουμένως από τον ιερέα.

Διαβάστε επίσης: Τραπέζι για ετήσιο μνημόσυνο

Η επίσκεψη στα νεκροταφεία

Ως έθιμο μετά την κηδεία, αλλά και από προσωπική ανάγκη του καθενός, θεωρείται και η επίσκεψη στο νεκροταφείο, που τηρείται κατά βούληση. Ανεξαρτήτως ημέρας και χρονικού διαστήματος από την ταφή, οι οικείοι συνηθίζουν να επισκέπτονται τον τάφο του αγαπημένου τους και να αφήνουν λουλούδια εις τη μνήμη του. Προτιμούνται συνήθως, τα πλαστικά λουλούδια για μνήματα, καθώς είναι πιο ανθεκτικά στο πέρασμα του χρόνου.

Το πένθος

Πόσες φορές έχετε αναρωτηθεί «Τι να φορέσω σε μνημόσυνο»;

Το πένθος δεν έχει να κάνει τόσο με την ενδυμασία, καθώς ουσιαστικά είναι κάτι που ο καθένας το βιώνει εσωτερικά μόνος του. Στη χώρα, όμως, συνηθίζεται στις κηδείες και τα μνημόσυνα οι άνθρωποι να φοράνε μαύρα, για να εκφράσουν το πένθος, αλλά και τον σεβασμό προς τον νεκρό και τους παρευρισκόμενους.

Επομένως, ένα ακόμη έθιμο μετά την κηδεία σχετίζεται με το dress code, που συνήθως περιλαμβάνει: